(Pioniers Magazine | Carla de Ruiter) Ivo Valkenburg staat voor het mogelijk maken van een economie van welzijn en geluk. Hij schreef zijn boeken ‘Spirit in Finance’ , ‘Louter Leven’ en ‘Pure Life’, waarin hij uiteenzet hoe deze wereld eruit zou kunnen zien.
Hij is al dertig jaar actief in het bedrijfsleven waarbij hij organisaties leert om vanuit een bewustzijn te werken dat onze menselijkheid benadrukt.
Ivo is daarnaast een veelgevraagd internationaal spreker over liefde in de economie. Ik ga met hem in gesprek over geld en ‘Spirit’ en zijn kijk op de maatschappij van de toekomst, die volgens hem allang is begonnen.
Hoe kijk je naar geld en wat versta je eronder?
Geld doet ons vaak vergeten dat we als mens alle kracht van schepping en creatie binnen onszelf dragen. De overtuiging dat geld nodig is, echt zou zijn, is vanuit mijn visie een tekort aan innerlijk weten dat je kunt bereiken zonder geld. 95 procent van het geld wordt letterlijk door private banken uit het niets gecreëerd.
Ondertussen is er nooit genoeg geld voor onderwijs, gezondheidszorg en alles wat het leven echt de moeite waard maakt. Er is wel altijd genoeg geld voor oorlog. Heb je ooit weleens een premier van een land horen vertellen: “Sorry, we hebben helaas geen geld om mee te doen aan deze oorlog”. Het is de hoogste tijd om onze kijk op geld en economie te vernieuwen.
Veel mensen denken nog steeds dat de bank het spaargeld gebruikt om uit te lenen aan anderen. Het verschil aan opbrengst in rente is het verdienmodel, maar dat is niet waar.
Geld wordt digitaal geschapen. Wanneer je 200.000 euro leent voor een huis dat je wilt kopen, dan wordt het op dat moment ingetoetst in de computer. Even daarvoor bestond dit geld nog niet. De econoom en oud-bankier Ad Broere schreef er diverse boeken over. In zijn boek “Geld komt uit het niets’ ontmaskert hij de financiële goocheltrucs. De gevestigde orde had nogal wat weerstand op zijn boodschap, inmiddels erkennen ook officiële mensen en instanties, zoals minister Dijsselbloem en de Bank of England zwart op wit dat geld uit het niets wordt geschapen.
Wat is geld voor jou?
Eerlijk gezegd betekent geld voor mij niets. Alleen omdat ik in een wereld leef waarin volop betekenis wordt toegekend aan geld, speel ik het spel mee. Ik gebruik geld als een middel in de uitwisseling van producten, diensten en talenten. Die uitwisseling kan natuurlijk ook zonder geld. Ik beschouw het als een uitwisseling van dankbaarheid. De huidige betekenis van geld zou helemaal niet bestaan als we als mensheid collectief zouden besluiten om er anders mee om te gaan. Maar goed, zover is het nog niet, alhoewel ik zie dat, wereldwijd, veel mensen en organisaties zich klaar maken voor herziening van de manier waarop we met geld omgaan.
We denken werkelijk dat als we duizend euro in onze zak hebben, we daar iets mee kunnen doen dat zonder die duizend euro onmogelijk zou zijn. Daar zit de valkuil. Geloof me, ik gebruik die duizend euro in de wereld van vandaag ook met alle liefde om mooie dingen mee te doen. Alleen ik ga niet langer akkoord met de overtuiging dat het zonder die duizend euro onmogelijk is. Het geloof in de betekenis van geld is vergelijkbaar met het geloof dat ‘het’ gaat gebeuren als we een nieuwe premier krijgen of een nieuwe regering. We denken dat het dan wel goed komt of juist niet, maar we gaan ervanuit dat het iets is buiten onszelf.
Ons geloof in geld kortwiekt ons bewustzijn. We vergeten de oneindige scheppingskracht binnen onszelf. We zijn door geld, maar ook door politiek, religie en wat dan ook maar buiten onszelf, geneigd onze innerlijke grootsheid te vergeten. In plaats van innerlijk te weten dat we oneindige kracht in ons dragen, geloven we dat de echte kracht in het geld, het medicijn of in de regeringsleider van ons land zit.
Geld, zoals wij dat nu gebruiken in het huidige financiële systeem, maakt het moeilijk om mensen te laten zien dat we meer zijn dan mens alleen. We zijn ook Spirit. Ik geloof dat elk mens, man of vrouw, elk levend wezen onlosmakelijk is verbonden met Spirit, of een veld van schepping en kracht of liefde. Ik noem het meestal een oneindig potentieel.
In spirituele kringen leeft veelal het idee dat geld energie is. Hoe kijk je daarnaar?
Ik heb daar niet zoveel mee. Alsof er toch een kracht buiten jezelf is. Alsof er iets zou bestaan, een som geld, een engel of verlosser die jou komt bevrijden. Ik ervaar dat alles mogelijk is wat aanklopt vanuit een puur hart. Kun je daar geld bij gebruiken? Natuurlijk. Maar ik laat me niet meer stoppen door het gegeven dat er wel of geen geld is. Soms heb ik het ook niet, maar het belemmert me niet. Hooguit ervaart mijn persoonlijkheid even stress, frustratie of angst.
Ik zie zoveel mensen om me heen werken om geld te verdienen. Ze werken om de hypotheek te betalen, de bakker en alle rekeningen. Dat kost veel tijd en energie. Ik heb dat leven ook lange tijd geleefd. Op m’n 33ste heb ik besloten om in mijn werk echt m’n hart te gaan volgen. Nu ben ik vijftig en eindelijk op het punt dat ik me vrijer voel en steeds meer durf te vertrouwen op de kracht binnen mezelf. Met of zonder geld.
Welke waarde zou je dan aan geld willen toekennen?
De echte waarde ken ik toe aan de innerlijke kracht van de mens. Ik verlang ernaar dat we met z’n allen de oneindige scheppings- en creatiekracht in de mens gaan erkennen. De huidige werking van geld zou niet dan meer bestaan. Wellicht gebruiken we dan nog steeds vormen van geld, alleen de betekenis die we dan aan geld zouden toekennen is anders. De eerste stap is wat mij betreft om in te zien dat we de kracht binnen onszelf dragen en dat we daarvoor geen geld nodig hebben.
Geld kan nooit de issue zijn. Er zijn bijna wekelijks mensen die me benaderen met plannen om iets moois in de wereld te zetten. Het gaat dan over vernieuwing in de zorg, onderwijs, financiële wereld en noem maar op. Mensen en organisaties met een frisse, nieuwe manier van kijken. Allemaal ideeën die passen in een menswaardige samenleving van liefde. Vrijwel altijd ontbreekt alleen het geld. Ik word dan gevraagd om te kijken hoe we het geld voor elkaar kunnen krijgen. Ik deel dan altijd dat ik het me niet kan voorstellen dat geld het werkelijke probleem is.
Pensioenfondsen beleggen in minimale porties van 50 miljoen euro. Er zijn ontzettend veel vermogende mensen die graag bereid zijn om hun vermogen gedeeltelijk in te zetten om bij te dragen aan vernieuwing van de samenleving. Als ik in gesprek ga met de pioniers die willen doen wat anderen vaak nog voor onmogelijk achten, dan blijkt geld ook nooit het echte probleem te zijn. Als we even doorpraten, blijkt dan dat er zoveel andere zaken spelen waardoor dat geld niet stroomt. Bijvoorbeeld omdat de man of vrouw nog niet zelf een volledige keuze heeft gemaakt voor het project of er zijn dingen die organisatorisch anders geregeld kunnen worden. Of het ontbreekt aan echte samenwerking tussen mensen. Of er spelen allerlei innerlijke processen, emoties of fysieke elementen die uitvoering van het project nog niet mogelijk maken. Ik ben al duizend en een redenen tegengekomen, maar eigenlijk in essentie nog nooit het geld.
Hoe zie jij een samenleving zonder geld?
Ik verlang naar een samenleving waarin onvoorwaardelijke liefde ons wettige betaalmiddel is. Ik weet alleen niet of ik dat nog ga meemaken. We zijn stapje voor stapje onderweg. Laten we bij vernieuwing altijd ‘inclusief denken’, inclusief alle mensen en organisaties, ook die op dit moment betrokken zijn in het systeem. We mogen het geluk van niets of niemand, vriend of vijand, uitsluiten. Dat kost tijd. Ik ben dan ook voor een geleidelijke aanpak. Laten we bijvoorbeeld beginnen door vier tot vijf elementen toe te voegen aan onze huidige economie.
De Zwitsers hebben bijvoorbeeld al sinds 1929 een element toegevoegd. Een groep ondernemers heeft een eigen bank opgericht (de WIR-bank) en zijn in aanvulling op de Zwitserse Frank hun eigen geld gaan creëren. Een op de vier ondernemers betaalt daar de auto, het huis of de rekening van welke dienstverlener dan ook niet alleen in Zwitserse Francs, maar in ‘Wir’. Met ruim 60.000 ondernemers gaan er miljarden om in deze aanvullende munt: een succesvol initiatief ontstaan vanuit een crisis waarin er geen geld meer was en een groep mensen besloot om het anders te doen.
In Nederland kennen we een soortgelijk initiatief van de Florijn. Dat heeft dezelfde potentie als de WIR-Bank, maar het initiatief staat of valt met of jij en ik besluiten om elkaar sterker te willen maken via de Florijn. Mij mag je in elk geval betalen met de Florijn.
Naast dat je iets wilt aanvullen in de maatschappij, wat zou je willen afschaffen?
Rente. Een dierbare vriend uit Hawaii noemde rente ‘het verkrachten van moeder aarde’. Rente bevordert indirect systematische concurrentie tussen jou en mij, tussen de mensen onderling. Het voedt voortdurend de noodzaak van eindeloze economische groei, zelfs als de feitelijke levensstandaard gelijk blijft. Rente concentreert welvaart door de grote meerderheid te belasten ten gunste van een kleine minderheid. Nogmaals, het begint bij het inzicht dat het niet het geld is dat ons mogelijkheden biedt, we dragen de mogelijkheden binnen onszelf.
Zie je al een nieuwe beweging richting een nieuwe economie of maatschappij?
Ja, volop zelfs. Je ziet nu overal in de wereld mensen opstaan. Superbewuste zakenmensen, wetenschappers, artsen, leraren, juristen, politici, bankiers en vele anderen. Ze werken allemaal vanuit hun eigen expertise aan een menswaardige samenleving van liefde. Ze staan in hun eigen kracht en talent en leveren van daaruit een bijdrage aan het geheel. Ook ondersteunen ze elkaar steeds vaker en delen daarbij kennis en ervaring.
Hoe kan het dat je jouw focus hebt op het gebied van geld en economie?
Geen flauw idee! Het is me waarschijnlijk met de paplepel ingegoten. Mijn vader, mijn broer en ik zijn allemaal in de financiële wereld terecht gekomen. En daarin nog steeds actief. Tegelijkertijd was mijn vader ook heel muzikaal en beide ouders zeer actief op spiritueel gebied. Spirit en Finance zijn de twee gebieden die ik met elkaar heb verbonden, mede daardoor waarschijnlijk.
Ik had een fase in mijn leven dat ik dolgraag de politiek in wilde. Dat heb ik losgelaten omdat ik zag dat de invloed van het bedrijfsleven vele keren groter is. Ik zie de politiek niet meer leven, het is dood. Het kan natuurlijk weer nieuw leven worden ingeblazen, maar dat vraagt een complete herziening.
Het bedrijfsleven leeft op vele plekken. Neem bijvoorbeeld een bedrijf als ‘Kromkommer’. Ze kopen kromme komkommers op of tomaten die geen goede vorm hebben. Ze zien voedselverspilling en kopen al dit soort afgekeurde groenten op. Ze maken er soepen van die je vervolgens bij Albert Heijn kan kopen. Zo zie ik overal ondernemers die vooral het bedrijf zien als een instrument om van betekenis te zijn in deze wereld. Daar gaat mijn bloed sneller van stromen.
Hoe zou een nieuwe maatschappij zonder geld gerealiseerd kunnen worden?
Geld is door ons bedacht. We zijn vergeten dat we het zelf hebben ontworpen. Het is iets dat we morgen anders kunnen regelen. Natuurlijk zijn er mensen en instanties voor wie dat een bedreiging is van een zeer lucratief verdienmodel. Vandaar dat ik ook vind dat we niet ineens alles moeten willen wijzigen. Het is belangrijk om ook grootst mogelijke zorg te besteden aan alle bestaande partijen en bekijken hoe iedereen een nieuwe rol van betekenis kan vervullen. Ik beschik niet over het antwoord op je vraag.
Een stukje van het antwoord schuilt in jou en mij, in de mensen werkzaam in de financiële sector, in het pure hart van experts op alle gebieden, met elkaar dragen we elk ons puzzelstukje bij om tot nieuwe antwoorden te komen. Laten we daarbij vooral niet vergeten dat er op onderdelen al ontzettend veel oplossingen concreet bestaan en al dagelijks worden toegepast.
IJsland heeft, op initiatief van hun eigen bevolking destijds een nieuw systeem in de financiële wereld gecreëerd. Je ziet daar dat de bank een andere rol heeft gekregen. Is dat wat je bedoelt?
Ja, dat is een prachtig voorbeeld! De enige instelling die daar toen niet failliet is gegaan in de financiële wereld werd gerund door vrouwen. De dames daar zeiden: alles wat we niet kunnen begrijpen doen we gewoon niet. Het moet concreet zijn en menselijk. Laat mensen, regio’s en landen overal vanuit hun eigen wijsheid hun eigen voorbeelden gaan creëren.
Naast dat je het hebt over nieuwe economische modellen voor een andere maatschappij verbind je innovatieve projecten met elkaar op een website. Vertel daar eens over.
Ja, dat is naar de beroemde woorden van de dichter Kahlil Gibran. In zijn boek ‘De profeet’ definieert hij werk als ‘zichtbaar gemaakte liefde. Hij legt uit dat als je een huis met liefde bouwt, je bouwt alsof het huis voor je geliefde is bestemd. En als je brood bakt, zorg dan dat het zo proeft alsof het voor je geliefde is. Dat is wel een mooie metafoor voor die nieuwe samenleving. Stel je voor dat we met geld zouden omgaan, alsof het onze geliefde is die het zou gebruiken. We zouden dan geen armoede of oorlog meer accepteren.
Op de website staan nu ruim vijfhonderd voorbeelden van mensen, bedrijven en instellingen die liefde zichtbaar maken op alle terreinen in de samenleving. Nu op naar de duizend. Als lezers voorbeelden kennen, stuur ze aan me op.
Hoe heb je zelf die stap gezet naar het meer leven vanuit liefde?
Als klein kind leefde ik het en naarmate ik ouder werd heb ik het voor een deel afgeleerd om het vervolgens weer opnieuw te ontdekken. Het opnieuw ontdekken wie je bent is voor mij nooit een stap geweest, maar een reeks stappen, gebeurtenissen en ervaringen. Dat proces gaat door tot op de dag van vandaag.
In ‘Louter Leven’ beschrijf ik een aantal van die gebeurtenissen op het gebied van geld en seksualiteit. Ik heb me jarenlang geïdentificeerd met wat anderen over me vertellen, positief of negatief, met wat ik doe, met wat ik heb. Stapje voor stapje ontdekte ik dat dit alles over louter mijn persoonlijkheid ging. Jarenlang heb ik heel veel angst ervaren. Angst voor zo’n beetje alles en nog wat. Wellicht de belangrijkste sleutel voor mij om door die angst heen te breken is om niet langer verweer te geven tegen de moeilijke gevoelens binnen mezelf. Met heel veel vallen en opstaan ben ik gaan ervaren dat er wezenlijk nooit iets heel ergs kan gebeuren. We zijn wezens van kracht en liefde. Ja, we kunnen hooguit doodgaan, maar zelfs dat verandert in mijn beleving niets aan het gegeven van wie we zijn. Alleen de ervaring op planeet Aarde eindigt. Ons bewustzijn is eindeloos.
Een laatste crisis in mijn leven gaf een nieuwe doorbraak. Een jaar geleden was ik bezig met de vertaling van ‘Louter Leven’ in het Engels. In de uitwisseling met een dierbare vriend, ben ik gaan twijfelen aan werkelijk alle dogma’s en overtuigingen binnen mezelf. Oscar Wilde stelde dat je niet hebt geleefd als je niet eens in je leven aan alles hebt getwijfeld. Welnu, ik heb dat gedaan, het was buitengewoon pijnlijk. Ik was een half jaar totaal de weg kwijt in het leven. De ontmoetingen en gesprekken met die vriend hadden diepe impact op me. Het leek wel alsof al mijn zekerheden in het leven waren weggeslagen. Alle ‘waarheid’ die ik zo vanzelfsprekend vond, waarheden over ‘God’, ‘het leven’, ‘mens-zijn’ en veel meer. Ik liep helemaal vast binnen mezelf. Toch liet ik het er zijn. Ik heb volop de ruimte gegeven aan al die moeilijke, pijnlijke, en heftige gevoelens binnen mezelf. In dit leven heb ik vooral naar alles willen kijken dat licht en liefde is. Ik keek liever niet naar het donker. Ik ben tot de ontdekking gekomen dat de bereidheid om ook naar het donker, het zogenaamd ‘negatieve’ te kijken, me enorm heeft geholpen om in mijn eigen kracht te komen. Dus in antwoord op je vraag zou ik wellicht het beste kunnen noemen: radicaal zelfonderzoek. En geen enkel gevoel ontkennen.
Wat zou je anderen aanraden als ze in een crisis terecht komen?
Ik weet alleen dat het in mijn eigen leven helpt om me voortdurend te realiseren dat er twee systemen, twee velden van bewustzijn, actief zijn. Het bewustzijn van het lichaam, de persoonlijkheid, het intellect en anderzijds het bewustzijn van het scheppend vermogen, het deel in mij en jou dat onlosmakelijk is verbonden met de bron. Het is voor mij de kunst om de persoonlijkheid te integreren in dat bewustzijn van liefde en kracht. Het helpt mij om mezelf daaraan te herinneren.
Angst herinnert mij vaak aan het lichaam, het eindeloze bewustzijn herinnert me er telkens aan wie ik echt ben, en dat er niets is dat mij waarlijk kwaad kan doen. Mijn werkelijke zijn kan geen verlies, ontbering of pijn lijden. Mijn lichaam wel. Het helpt mij om me bewust te zijn en te worden van die twee velden van bewustzijn in mezelf. Eenmaal in een crisis terecht gekomen kan je dan beter bewust kiezen of je mee gaat in het verhaal van het ene of het andere veld van bewustzijn. In de realiteit van het lichamelijke bewustzijn ervaar je pijn en moeilijke gevoelens. Ik bied daarvoor steeds meer ruimte, steeds minder verweer ik mezelf tegen die gevoelens. Zo belangrijk om ze aan te gaan. Vanuit het bewustzijn van liefde en kracht weet ik dat me niets kan overkomen. Dat proces geeft me zoveel kracht.
Is er altijd een crisis in jezelf nodig om een grote verandering door te maken? Kan je er niet gewoon voor zitten en het plannen in je agenda en alles herzien en toelaten wat er is?
Het is mij niet gelukt zonder crisis. Als je werkelijk bereid bent om naar alles te kijken, komen er soms ongemakkelijke en onprettige gevoelens naar boven. Dat noemen we dan een crisis. Is dat erg? Nee. Ik zoek in mijn leven vaak mensen op die drama’s meemaken of meegemaakt hebben. Niet omdat ik van drama hou, maar ik vind het mooi als ik bijvoorbeeld mevrouw Hank Heijn, de echtgenote van de vermoorde Gerrit-Jan Hein, hoor hoe zij in staat is geweest om vanuit eigen kracht liefde en vergeving praktisch toe te passen, ondanks wat er is gebeurd. Daar maak ik een diepe buiging voor. Als zij het kan, met alles wat zij heeft meegemaakt, dan moeten wij het ook kunnen.
Als we onze moeilijke emoties meer zouden uiten, ons niet meer ertegen zouden verweren, dan waren we een stuk gezonder, dat weet ik zeker! De relatie tussen onze ongeuite of onverwerkte emoties en ziekte is enorm. Gekwetstheid en teleurstelling leiden letterlijk tot pijn in ons hart. Verdriet tot pijn in de longen. Angst tot problemen met onze nieren. En ga maar door. Als we ruimte zouden geven aan al onze gevoelens, ook in de interactie met onze medemens, oprecht, van hart tot hart, zonder oordeel of verwachtingen, in liefde vanuit eigen kracht, dan zouden we snel weinig of geen pillen meer nodig hebben. We gaan langzamerhand naar zo’n samenleving toe.
Ik ben dankbaar dat Pionier Magazine bestaat. Betekenisvol ondernemen en nieuw leiderschap nodigt mensen en bedrijven uit om de kracht van zijn en de kracht van liefde, zonder oordeel of verwachtingen, praktisch toe te passen in alle aspecten van het leven. Dit leidt tot een nieuwe samenleving waarin alle levende wezens op planeet Aarde weer terugkeren in de oorspronkelijke staat van zijn. Bevrijd van alle illusie en onvrijheid. Hersteld in verbinding met zichzelf en alles wat is. Vanuit het bronvermogen van elk wezen.
Dit artikel is geschreven door Carla de Ruiter en eerder gepubliceerd in Pioniers Magazine, het magazine voor betekenisvol ondernemen en nieuw leiderschap.
De website van Carla de Ruiter:
Masterclass
Op 13 juni 2017 organiseert Pioniers Masterclass in samenwerking met Greenleaf Center for Servant Leadership een Masterclass “Utopie of realiteit: een economie gebaseerd op liefde”
13 juni 2017. Kijk voor meer informative hierover op de website van Pioniers Magazine.